Higiena osób starszych – jak dbać o seniora?

W życiu każdego człowieka przychodzi taki moment, w którym musi liczyć się z pomocą drugiej osoby, aby móc normalnie funkcjonować. Najczęściej osoby starsze potrzebują pomocy właśnie przy czynnościach dnia codziennego – w szczególności przy higienie oraz ubieraniu. W tym artykule skupimy się na tej pierwszej aktywności, gdyż bezwzględnie jest to najważniejsza czynność, o jaką każda osoba musi zadbać, aby czuć się komfortowo.

Problemy z higieną u osób starszych

Często zdarza się, że senior jest ograniczony ruchowo. Czy to ze względu na wiek, czy są to skutki dolegliwości, np. częściowy paraliż po udarze. W takich przypadkach dbanie o siebie przychodzi mu z wielkim trudem, a niekiedy jest to po prostu niemożliwe. W szczególności tyczy się to osób, które poruszają się na wózkach inwalidzkich czy przy balkoniku, a ich łazienki nie są przystosowane dla osób niepełnosprawnych. Często samo poruszanie sprawia seniorowi ból, dlatego kiedy jest sam i sam dba o siebie, często pomija tę czynność, żeby zmniejszyć sobie nieprzyjemne dolegliwości.

Do innych przeszkód w wykonywaniu higieny należą: problem z pamięcią (np. przez demencję lub Alzheimera), drżenie rąk (np. przez chorobę Parkinsona), bóle kości lub stawów. Warto zaznaczyć, że choroby z tej pierwszej grupy, czyli demencja i Alzheimer mogą powodować również lęki i obawy przed kąpielą i mogą być głównym powodem, dlaczego osoby starsze nie chcą się kąpać.

Pomoc Opiekunki w tym momencie jest bezcenna. Ciepłe podejście, łagodząca stres rozmowa, umiejętność poprawnego wykonywania higieny drugiej osobie – to wszystko składa się na powodzenie całego procesu pt. „Jetzt gehen wir waschen/duschen!”, czyli „Idziemy się myć/wziąć prysznic”.

Higiena seniora – kąpiel osoby starszej

Istnieją dwa aspekty wykonywania higieny przy starszych osobach. Wszystko zależy od tego, czy osoba jest mobilna czy leżąca. Przy osobie całkowicie mobilnej lub takiej, która porusza się przy balkoniku, higienę najlepiej wykonywać pod prysznicem, używając krzesełka. Podopieczni są wtedy w bezpiecznej pozycji, nie ma obaw co do wykonywanych czynności i również Opiekunka wie, że nie zrobi nikomu krzywdy. Wanna w tym przypadku jest problematyczna, bo o ile osoba jest chodząca, to nie każdy jest na tyle sprawny fizycznie, aby wejść samodzielnie do wanny. Tutaj przyda się na pewno specjalistyczna winda do wanny, która ułatwia seniorowi przedostanie się do jej środka i wyciągnięcie go z niej. Warto pamiętać również o rozłożeniu w łazience mat antypoślizgowych i zamocowaniu uchwytów, aby senior czuł się pewnie i nie tracił równowagi.

Inaczej wygląda to w przypadku osoby leżącej, czyli takiej, która nie jest w dobrej kondycji fizycznej (lub psychicznej) i jest ograniczona ruchowo. W tym przypadku higienę najczęściej wykonuje się przy niej w łóżku, delikatnie obmywając gąbką każdy fragment ciała seniora. Można również podjąć próbę przetransferowania seniora np. do wanny, ale często jest to niemożliwe ze względu na dużą wagę podopiecznego. W wielu przypadkach do pomocy przychodzi tutaj Pflegedienst, czyli niemieckie służby medyczne, które pomagają seniorom w czynnościach dnia codziennego, jak higiena, ubieranie, rozkładanie lekarstw, pomoc przy posiłkach itp.

Higiena jamy ustnej u osób starszych

Ładny, biały uśmiech jest wizytówką każdego człowieka. Przede wszystkim trzeba uważnie zadbać o zęby, ale także o dziąsła. Jama ustna osoby starszej narażona jest na wiele dolegliwości, np. ścieranie się zębów, choroby dziąseł lub błony śluzowej. Często w ustach seniora występuje również suchość, co jest skutkiem przyjmowania większości lekarstw.

A jak dbać o higienę jamy ustnej u seniora? Najważniejsze kwestie, to:

• mycie zębów, minimum 2 razy dziennie,

• używanie pasty do zębów, która zawiera fluor i walczy z próchnicą,

• zamiana szczoteczki manualnej na elektryczną lub soniczną, które są zdecydowanie dokładniejsze,

• ograniczenie seniorowi spożycia cukru, słodyczy, napojów kolorowych,

• unikanie nałogów, tj. nikotyna, alkohol.

• odpowiednie nawodnienie organizmu eliminuje suchość ust i pomaga trzymać odpowiednią higienę w jamie ustnej,

• regularne wizyty u dentysty z seniorem są bardzo ważne, gdyż pomagają wykryć choroby jamy ustnej na wczesnym etapie ich rozwoju.

Higiena intymna osób starszych

W większości przypadków osoby starsze cierpią na inkontynencję, czyli nietrzymanie moczu lub kału. W takim wypadku podstawą dbania o higienę intymną seniorów jest regularna wymiana wkładek higienicznych lub pieluch. Wkładki pomagają utrzymywać mocz oraz niwelują brzydki zapach. Aby senior czuł się jeszcze bardziej komfortowo, można uwzględnić przemywanie okolic intymnych przy każdej wymianie wkładek higienicznych. Na rynku dostępnych jest teraz wiele produktów, które pomagają w dbaniu o higienę i można ich używać bez dodatku wody, ponieważ często są one w postaci pianek lub kremów, które nie wymagają spłukiwania.

Warto również zaopatrzyć się w płyn lub żel do higieny intymnej, który zabezpiecza przed infekcją i utrzymuje dobry stan narządów. Dzięki temu nie ma uczucia dyskomfortu, swędzenia czy brzydszego zapachu.

Przydatne środki higieniczne dla osób starszych

Środki higieniczne dla osób starszych należy wybierać zgodnie z zapotrzebowaniem seniora. Wszystko zależy od tego, na co choruje, a przede wszystkim muszą one być dobrane szczególnie dla niego – np. krem nawilżający wybieramy pod dany typ skóry (sucha, wrażliwa itd.). Inne środki potrzebne będą dla osób z inkontynencją całkowitą (pieluchy, pieluchomajtki), a inne dla osób, które mają tylko częściową inkontynencję moczu (wkładki). Przydatne środki higieniczne i narzędzia wspomagające utrzymanie higieny dla osób starszych to:

• pampersy – DE: Windeln,

• wkładki higieniczne – DE: Einlagen,

• pieluchomajtki – DE: Windelhosen,

• chusteczki nawilżane – DE: Feuchttücher,

• ręcznik – DE: das Handtuch,

• pęseta – DE: die Pinzette,

• rękawiczki jednorazowe – DE: Einmalhandschuhe,

• kompresy – DE: Kompressen,

• środek dezynfekujący –  DE: das Desinfektionsmittel,

• maseczka – DE: die Schutzmaske,

• waciki – DE: Wattebällchen,

• plaster  – DE: das Haftpflaster,

• bandaż opatrunkowy –   DE: der Verband,

• termometr – DE: das Thermometer,

• myjka jednorazowa – DE: der Einmalwaschlappen,

• ciśnieniomierz – DE: der Blutdruckmesser,

• maska do inhalacji – DE: die Inhalationsmaske,

• aparat do pomiaru cukru – DE: das Zuckermessgerät,

• pulsoksymetr –  DE: das Pulsoximeter,

• krzesełko z toaletą – DE: der Toilettenstuhl,

• krzesełko pod prysznic – DE: der Duschstuhl,

• podwyższenie na WC – DE: die Erhöhung für Toilette.

Jak pomóc seniorowi z higieną?

Przede wszystkim musimy zdawać sobie sprawę z tego, że wykonywanie higieny przy drugiej osobie jest bardzo intymną czynnością, która może być w różny sposób odbierania przez seniora. Często występuje uczucie speszenia i bezsilności, które powodują dyskomfort.

Jeśli osoba starsza jest w stanie wykonywać przy sobie pewne czynności, musimy jej na to pozwolić. Można ją wtedy asekurować i pomagać jej, ale nie wyręczać ze wszystkiego, co może sama przy sobie wykonać. Jeśli chory poprosi o pomoc, należy mu ją dać. Czasami wystarczy zwykłe podanie ręki do asekuracji, a czasem senior potrzebuje pełnej pomocy przy higienie.

Inaczej sytuacja wygląda, jeśli higienę wykonujemy przy osobie całkowicie leżącej, czyli tej, u której higienę oraz całą pielęgnację ciała wykonuje się w łóżku. Opiekunka wtedy nie podnosi seniora i nie transferuje – obraca go tylko z boku na bok, delikatnie wycierając ciało szmatką lub gąbką specjalnie przeznaczoną do tej czynności. Zwykle taka osoba nie korzysta również z toalety, tylko wymaga bardzo regularnej zmiany pieluch, którą również wykonuje Opiekunka.

Podsumowując, najważniejsze jest, by nie wprowadzić seniora w dyskomfort, by nie czuł się też skrępowany. Opiekunka ma mu pomóc, a nie wykonywać pracy za niego, jeśli tego nie potrzebuje. Każda oferta pracy jako Opiekunka w Niemczech jest inna i na każdym zleceniu Opiekunka musi mierzyć się z innym stanem zdrowotnym osoby starszej. Pamiętajmy, żeby przed rozpoczęciem zlecenia dokładnie zapytać agencję o stan zdrowia seniora oraz o to, jakie obowiązki należą do zadań Opiekunki.

Powrót