Alzheimer – co musi wiedzieć Opiekunka osób starszych?

W dzisiejszym świecie praktycznie codziennie słyszy się o chorobach czy to nabytych, czy też genetycznych. Niestety, społeczeństwo będzie coraz bardziej narażone na różne schorzenia, z racji statystycznie zmniejszającej się odporności przeciętnego człowieka. Przykładem choroby cywilizacyjnej, której liczba zachorowań drastycznie wzrasta, jest Alzheimer. Jak poprawnie opiekować się osobą chorą na Alzheimera? Zobaczmy.

Alzheimer – co to za choroba?

Alzheimer jest jedną z najczęściej spotykanych, nieuleczalnych chorób Europy. Pierwszy raz zdiagnozowano go ponad 100 lat temu na terenie Niemiec. Występuje kilka teorii opisujących źródło powstania tej choroby, m.in.:

• zaburzenie pracy neuroprzekaźników,
• całkowity zanik komórek nerwowych w mózgu.

Choroba Alzheimera powoduje problemy z ogólnym funkcjonowaniem organizmu. Dotyka najczęściej osoby po 65 roku życia, gdzie od tego momentu, z roku na rok, ryzyko zachorowania wzrasta o 1%.

Choroba Alzheimera – przyczyny

Niestety, przyczyny tej choroby nie są nadal do końca znane. U około 5% chorych jest to spowodowane mutacją genów. U innych jest to nieprawidłowa dieta, otyłość, podwyższone ciśnienie, stres, cukrzyca czy urazy mózgu. Choroba Alzheimera jest spowodowana nieprawidłowym gromadzeniem się białek w komórkach mózgowych i wokół nich. Te białka to amyloid i tau. Są one głównym składnikiem tzw. blaszek starczych. Blaszki te mogą blokować funkcjonowanie synaps, które uniemożliwiają przekaz impulsów pomiędzy dwoma komórkami nerwowymi.

Kto najczęściej choruje na Alzheimera?

Według statystyk częściej choroba ta dotyka kobiet. Symptomy Alzheimera widoczne są przez około 10 lat życia.

Występują również czynniki wskazujące na to, kto ma predyspozycje do rozwoju choroby Alzheimera i jakie osoby z danej grupy są bardziej narażone. Są to m.in.:

• wiek (powyżej 65 roku życia),
• płeć – kobiety częściej chorują,
• poziom wykształcenia (im niższy, tym szybciej postępuje choroba),
• cukrzyca,
• dziedziczenie Alzheimera (jeśli w rodzinie ktoś chorował, występuje większe prawdopodobieństwo zachorowania u kogoś z młodszego pokolenia).

Ciekawostka! Osoby, które w swoim życiu miały traumatyczne przeżycie lub prowadziły bardzo stresujący tryb życia (z wyboru lub z przymusu) – te grupy również są narażone na rozwój choroby Alzheimera.

Jakie są pierwsze objawy Alzheimera?

Największym problemem w rozpoznaniu choroby jest to, że objawy łatwo przeoczyć, bo są mało charakterystyczne. Do najważniejszych należą problemy z pamięcią. Na początku zazwyczaj pacjent zapomina pojedynczych słów, co nie jest jednoznaczne z rozwijaniem się jakiejś choroby w organizmie, ale może być oznaką, że dzieje się coś niepokojącego.

Innymi zaburzeniami, które występują w początkowej fazie Alzheimera są: problemy ze wzrokiem, słuchem, czy kłopoty z rozumieniem. Co ciekawe zmiany w mózgu, które dają początek chorobie, pojawiają się już na kilka lat przed rozwojem choroby.

Istnieje również sporo objawów, które powinny zwrócić naszą uwagę, szczególnie jeśli pojawią się u osób w podeszłym wieku. Są to:

• cykliczne trudności w zapamiętywaniu wydarzeń;
• drażliwość, wahania nastroju, a nawet agresja;
• wyczerpanie organizmu;
• trudności z mówieniem, dobieraniem słów;
• zaburzenia wzroku i słuchu;
• wycofanie się z życia społecznego;
• spadek wagi;
• drżenie rąk;
• problem z wykonywaniem podstawowych czynności (np. podniesienie talerza);
• pogorszenie pamięci długotrwałej.

Etapy choroby Alzheimera

Naukowcy wyróżniają 3 etapy choroby Alzheimera. Jeśli pracujesz na co dzień ze starszymi osobami, te informacje powinny być ci znane.

• Faza wczesna – zwana łagodnym otępieniem. Jej objawy to pojawienie się problemów w kontaktach międzyludzkich, zadawanie wielokrotnie tych samych pytań oraz problemy ze składnym wypowiadaniem się. Czasami pojawia się gubienie przedmiotów, jak również wahania nastroju. Chora osoba wskutek tego zaczyna stronić od ludzi, nawet od rodziny.
• Faza umiarkowana – nazywana otępieniem średnim, zaczyna wpływać istotnie na ośrodek mowy. Chory traci również zdolność rozpoznawania miejsc, przez co zanika mu zdolność orientacji w terenie. Zdarza się również, że nie rozpoznają oni członków rodziny, bądź mylą poszczególne osoby. Mając świadomość tych zaburzeń, stają się bardzo drażliwi, a nawet agresywni. W zaawansowanym stadium drugiej fazy mogą pojawić się także omamy, przez co wskazana jest nieustanna opieka nad seniorem.
• Faza zaawansowana – choroba w tej fazie objawia się prawie w każdej funkcji organizmu. Pamięć zanika niemal całkowicie, a przez utratę zdolności mowy, chory traci kontakt z otoczeniem. Zaczynają pojawiać się problemy neurologiczne, skutkujące zaburzeniem poruszania się. Chory na Alzheimera w tej fazie praktycznie ciągle śpi. Czas trwania fazy ostatniej wynosi do dwóch lat.

Diagnostyka Alzheimera

Tak jak już pisaliśmy, początki Alzheimera bardzo trudno wykryć, dlatego diagnostyka pacjentów jest przez to utrudniona. Powoduje to fakt, że zdecydowanie za mało osób w fazie początkowej zgłasza się do lekarza. Zazwyczaj są to pacjenci z dobrze rozwiniętymi symptomami tej choroby i niewiele jest już w stanie się zrobić.

Bardzo ważna jest opieka nad Seniorem, podglądanie jego ruchów i trybu życia. Ciągła kontrola zmian pozwoli osobom z otoczenia zwrócić uwagę na fakt, że dzieje się coś złego.

Mało kto wie, że w próbie wykrycia choroby może pomóc test na Alzheimera, inaczej test neuropsychologiczny lub test zegara. Pacjent musi narysować wskazówki zegara, tak aby pokazywały godzinę 3:00, a później godzinę 11:00. Osoba, która nie podoła temu zadaniu, ma dużą szansę na wykrycie u siebie symptomów Alzheimera. Test ten ocenia zdolności wzrokowe, przestrzenne oraz konstrukcyjne, a także myślenie abstrakcyjno-pojęciowe i funkcje wykonawcze.

Po wykonaniu takiego testu należy pacjentowi wykonać rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową. Na podstawie tych badań lekarz jest w stanie wykluczyć inne przyczyny otępienia, np. guza mózgu czy wodogłowie.

Alzheimer – leczenie

Przy tej chorobie występują ograniczone sposoby leczenia. Leczenie choroby Alzheimera odbywa się tylko sposobem objawowym. Nie ma możliwości całkowitego wyleczenia, można jedynie zmniejszyć tempo rozwoju lub działać objawowo na konkretną przyczynę. Leczenie to jest nieodwracalne i należy je kontynuować do końca życia pacjenta. Warto zaznaczyć, że żaden lek na Alzheimera nie spowoduje odwrócenia choroby, więc nie można jej wyleczyć, a jedynie zmniejszyć objawy.

Czy można zapobiec chorobie Alzheimera?

Choroba Alzheimera oprócz zmian neurologicznych może mieć wiele przyczyn związanych z samym trybem życia. Związana jest także często z innymi chorobami, w tym głównie układu krążenia. Choć jak w przypadku większości chorób, czynniki genetyczne na pewno odgrywają tu znaczną rolę, istnieje wiele metod zapobiegania wystąpienia Alzheimera, a także zatrzymywania jego rozwoju. Są to m.in.:

• Badania okresowe. Główną grupą, którą szczególnie dotyka choroba Alzheimera, są osoby w wieku od około 60 roku życia. Mimo to, badania mające na celu wykrycie owej choroby jak najwcześniej, są wyjątkowo ważne także we wcześniejszym wieku.
• Dieta. Jak w przypadku większości chorób, również tutaj bardzo istotna jest zrównoważona i odpowiednio dostosowana do stanu zdrowia dieta. Choroba Alzheimera może rozwijać się szybciej w przypadku podwyższonego cholesterolu oraz cukru we krwi. Z tego względu istotne jest, aby dieta była możliwie niskokaloryczna.
• Aktywność fizyczna i umysłowa. Na zdrowe ciało wpływa wiele czynników. Jednym z nich jest często zalecana osobom starszym aktywność fizyczna. Również w tym przypadku jest ona bardzo pomocna. Ważna jest także aktywność umysłowa. Książki, krzyżówki, gry, ale także rozwój orientacji w terenie, czy rozwijanie relacji społecznych w znacznym stopniu ograniczają możliwość wystąpienia Alzheimera w większości przypadków.

Bliscy pacjenta często zadają pytanie: „Jak długo żyją ludzie chorzy na Alzheimera?”. Średnia długość życia osoby cierpiącej na tę chorobę wynosi około 8 lat. Warto zaznaczyć, że taka osoba może przeżyć nawet 20 lat, to już wszystko zależy od organizmu danego pacjenta.

Jak zajmować się chorym na Alzheimera?

Kiedy lekarz stwierdzi, że choroba się rozwija, następuje leczenie farmakologiczne, co może spowolnić nieco postępowanie Alzheimera. Dodatkowo należy odpowiednio przystosować środowisko, w którym przebywa chory, np. poprzez umieszczenie w domu czytelnych symboli czy karteczek przypominających. Dużą rolę w leczeniu odgrywają najbliższe osoby, a szczególnie Opiekunka chorego, która powinna zadbać o bezpieczeństwo i komfort seniora.

Opiekunka mająca kontakt z chorym na Alzheimera powinna być powiadomiona przez rodzinę o dokładnym stanie podopiecznego. Obowiązkiem jest posiadanie wiedzy na temat zarówno objawów choroby, jak i wszelkich możliwych działań w razie jej nasilenia. Bardzo istotne jest kontrolowanie stanu zdrowia seniora oraz informowanie o każdej zmianie, której pojawienie się może przynieść ze sobą nieoczekiwanie negatywne skutki.

Zachęcamy również do przeczytania pozostałych naszych artykułów powiązanych tematycznie: „Demencja – najważniejsze informacje” i „Demencja a Alzheimer – poznaj różnice”.

Chciałabyś zostać Opiekunką? Sprawdź: praca dla Opiekunki w Niemczech.

Powrót