Planowaniem Niemcy stoją
By zaplanować tydzień czy dzień czynnościami domowo-pielęgnacyjnymi, przypomnijmy sobie najpierw dni tygodnia oraz pory dnia:
Morgen (z wielkiej litery!) – Vormittag – Mittag – Nachmittag – Abend
Teraz przygotujmy się na kombinację:
Wann? Kiedy?
Am Montagmorgen | /am montakmorgen/ | w poniedziałek rano |
Am Dienstagvormittag | /am dinstakformitak/ | we wtorek przedpołudniem |
Am Mittwochmittag | /am mitfochmitak/ | w środę w południe |
Am Donnerstagnachmittag | /am donerstaknachmitak/ | w czwartek po południu |
Am Freitagabend | /am frajtakabent/ | w piątek wieczorem |
oraz zwroty:
jetzt | /ject/ | teraz |
dann | /dan/ | potem |
heute | /hojte/ | dziś |
morgen (z małej litery!) | /morgen/ | jutro |
jeden Tag | /jeden tak/ | każdego dnia / codziennie |
jede Woche | /jede woche/ | co tydzień |
zweimal die Woche | /cwajmal di woche/ | dwa razy w tygodniu |
Przydatna okaże się tutaj również znajomość kilku rzeczowników określających podstawowe czynności domowe. Wiele z nich możemy opisać czasownikiem „Ich mache ...” - „Ja robię ...”
, np.:
Ich mache | /ich mache/ | ja robię |
Tee | /tej/ | herbatę |
Kaffee | /kafej/ | kawę |
Essen | /esyn/ | jedzenie |
einen Kartoffelsalat | /ajnen kartofelzalat/ | sałatkę ziemniaczaną |
eine Tomatensuppe | /ajne tomatynzupe/ | zupę pomidorową |
Einkäufe | /ajnkojfe/ | zakupy |
Ordnung | /ordnun/ | porządek |
Urlaub | /urlałp/ | urlop |
eine Geburtstagsparty | /ajne geburtstakparty/ | przyjęcie urodzinowe |
Spaziergang | /szpaciergang/ | spacer |
Gymnastik | /gymnastik/ | gimnastyka |
Betten | /beten/ | łóżka |
Wäsche | /wesze/ | pranie |
Jeśli chcemy takie zdanie uzupełnić informacją o czasie, w którym daną czynność wykonujemy, wstawiamy ją na trzecim miejscu:
Ich mache jeden Tag Ordnung. /ich mache jeden tak ordnun/
Robię codziennie porządek.
Ich mache am Morgen Wäsche. /ich mache am morgen wesze/
(Z)Robię rano pranie.
Przy okazji spędzania czasu z pacjentem, wprowadźmy jeszcze osobę „wir” – „my”, po której, tak jak po „Sie”, będziemy wstawiać czasownik z końcówką -en:
Wir machen am Nachmittag Spaziergang. /wija machyn am nachmitak szpaciergang/
Po południu pójdziemy na spacer / dosł.: zrobimy spacer.
Wir machen jetzt Essen. /wija machyn ject esyn/
Zrobimy teraz jedzenie.
Wskazówka:
Wykonując różne czynności przy starszej osobie też miło jest używać formy osobowej „wir” – my. Nawet jeśli nasz podopieczny nie może wziąć udziału w tej aktywności, to będzie czuł się bardziej „osobowo” i bardziej potrzebnie, np.:
Wir machen jetzt Kaffee. /wija machyn ject kafej/
Zrobimy teraz kawę.
Wir machen Betten und dann Tee. /wija machyn ject beten unt dan tej/
Pościelimy (dosłownie: zrobimy) łóżka, a potem zrobimy herbatę.
Ustalając z rodziną zakres obowiązków, powinniśmy znać również nazwy takich czynności jak:
Putzen | /pucyn/ | sprzątać/myć/czyścić (wszystko: pomieszczenie, meble) |
die Küche putzen | /di kyche pucyn | sprzątać kuchnię |
das Badezimmer putzen | /das badecimer pucyn/ | sprzątać łazienkę |
die Fenster putzen | /di fenster pucyn/ | myć okna |
bügeln | /bygeln/ | prasować |
Geschirr spülen | /geszir szpylen/ | zmywać naczynia |
die Bettwäsche wechseln | /di betwesze wekseln/ | zmienić pościel |
die Handtücher wechseln | /di handtycher wekseln/ | zmienić ręczniki |
Staub wischen | /ształp wiszen/ | zetrzeć kurze |
Staub saugen | /ształp zaugen/ | poodkurzać |
Aby utworzyć poprawne zdanie, postępujemy zgodnie z zasadą: kto + co robi + reszta (np. kiedy, co)
Ich putze am Abend das Badezimmer. /ich puce am abent das badycimer/
Posprzątam wieczorem łazienkę,
Ich wische jetzt Staub. /ich wisze ject ształp/
Teraz zetrę kurze.
Ich wechsle morgen die Bettwäsche. /ich weksle morgen betwesze/
Zmienię jutro pościel.
Przypomnijmy, co się dzieje z czasownikami, jeśli odnoszą się do osób:
ich – ja
: tutaj występuje na końcu charakterystyczna literka „-e”
:
ich mache, ich koche, ich putze
wir – my i Sie – Pan, Pani
: mają taką samą formę z końcówką „-en”
, czyli w większości wyglądają tak jak są przedstawione w słowniku:
wir machen, wir kochen, wir putzen
Sie machen, Sie kochen, Sie putzen
er – on i sie
– ona mają formę z końcówką „-t”
:
er macht, er kocht, er putzt
sie macht, sie kocht, sie putzt
Jakich najprostszych pytań warto się nauczyć, by zapytać o organizację pracy? Najlepiej szczegółowych, czyli tych na literkę „w”
:
Wann mache ich Einkäufe? /wan mache ich ajnkojfe/
Kiedy robię zakupy?
Wo mache ich Einkäufe? /wo mache ich ajnkojfe/
Gdzie robię zakupy?
Wer macht Einkäufe? /wer macht ajnkojfe/
Kto robi zakupy?
Wann kann ich Staub saugen? /wan kan ich ształp zaugen/
Kiedy mogę odkurzać?
Wann kann ich waschen? /wan kan ich waszyn/
Kiedy mogę prać?
Wskazówka:
Bywa, że regulamin domu określa ściśle godziny, w których można wykonywać głośniejsze prace domowe jak odkurzanie, pranie).
Wie oft putze ich das Bad? /wi oft puce ich das bat/
Jak często sprzątam łazienkę?
Wie oft wechsle ich Bettwäsche? /wi oft weksle ich betwesze/
Jak często zmieniam pościel?
Wo sind die Handtücher? /wo sint di handtycher/
Gdzie są ręczniki?
Ćwiczenia
Sprawdź czego się nauczyłeś z lekcji: